Γκίντερ Γκρας: Ενα ποίημα ενάντια στο Ισραήλ

Ο Γκίντερ Γκρας, ο γερμανός συγγραφέας ο οποίος έχει τιμηθεί το 1999 με βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας, δημοσίευσε ένα ποίημα στην εφημερίδα Sueddeutsche Zeitung του Μονάχου, επικρίνοντας τόσο τις απειλές του Ισραήλ να επιτεθεί στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, όσο και την πώληση γερμανικών υποβρυχίων, ικανών να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές, στο Ισραήλ. 

Στο ποίημα, που τιτλοφορείται «Was gesagt werden muss» («Αυτά που πρέπει να ειπωθούν»), περιγράφει το Ισραήλ ως «πηγή ενός αναγνωρίσιμου κινδύνου», ζητώντας από τους αναγνώστες του να «το καλέσουν να αποκηρύξει τη βία».

«Γιατί λέω σήμερα -στα γεράματα μου

και με όσο μελανι έχει απομείνει στη γραφίδα μου-

«το Ισραήλ με το πυρηνικό ου πρόγραμμα

βάζει σε κίνδυνο την ήδη εύθραυστη παγκόσμια ειρήνη»;

Γιατί ίσως αύριο να είναι αργά

και η Γερμανία να είναι συμμέτοχη στο έγκλημα αυτό.

Το παραδέχομαι: δεν θα μείνω άλλο σιωπηλός

Γιατί έχω σιχαθεί την υποκρισία της Δύσης»

Ο 84χρονος λογοτέχνης με τα λόγια αυτά επικρίνει τη πατρίδα του για την πρόσφατη πώληση στο Ισραήλ ενός ακόμη υποβρυχίου κλάσης Dolphin υποστηρίζοντας ότι «έχει τη δυνατότητα να στέλνει πυραύλους που καταστρέφουν τα πάντα εκεί όπου δεν έχει αποδειχθεί η ύπαρξη ούτε μιας ατομικής βόμβας».

Ο Γκρας καταγγέλλει επίσης στο ποίημα ότι μια ενδεχόμενη ισραηλινή επίθεση θα«εξόντωνε τον ιρανικό λαό, ο οποίος, με τη σειρά του, καταπιέζεται από έναν φωνακλά» -αναφερόμενος προφανώς στον πρόεδρο του Ιράν Μαχμούτ Αχμαντινεζάντ, ενώ ζητάει τόσο το ισραηλινό όσο και το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα να τεθούν υπό «μόνιμη επίβλεψη από έναν διεθνή οργανισμό».

Η πρώτη αντίδραση ήρθε από τον γερμανοεβραίο αρθρογράφο Χένρικ Μπρόντερ ο οποίος σχολιάζοντας το ποίημα - πολιτική παρέμβαση, χαρακτήρισε τον Γκρας «το λογοτεχνικό πρωτότυπο ενός πεπαιδευμένου αντισημίτη».

Πηγή: Το Βήμα (http://www.tovima.gr/world/article/?aid=451877)

Γκύντερ Γκρας

Ο Γκύντερ Γκρας είναι ένας από τους σημαντικότερους μεταπολεμικούς Γερμανούς συγγραφείς ο οποίος βραβεύτηκε το 1999 με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Εκτός από τα μυθιστορήματα με τα οποία έγινε γνωστός σε ολόκληρο τον κόσμο,έγραψε θεατρικά έργα και ασχολήθηκε με την ποίηση. Συγχρόνως είχε έντονη ανάμειξη στην πολιτική ζωή της Γερμανίας.

Ο Γκύντερ Γκρας γεννήθηκε στις 16 Οκτωβρίου του 1927 στην Ελεύθερη πόλη του Ντάντσιχαπό Γερμανό προτεστάντη πατέρα και καθολική μητέρα,πολωνικής καταγωγής και ανατράφηκε ως καθολικός. Αφού προσπάθησε ανεπιτυχώς, όταν ήταν δεκαπέντε χρονών, να καταταγεί στα γερμανικά υποβρύχια, για να ξεφύγει από το ασφυκτικό οικογενειακό περιβάλλον του, όπως ο ίδιος υποστήριξε σε συνέντευξή του το 2006, εντάχθηκε πρώτα στο Reichsarbeitdienst και το 1944 στα Waffen-SS (ένοπλος κλάδος της SS). Ως μέλος των Waffen-SS συμμετείχε στις επιχειρήσεις της 10ης Μεραρχίας Θωρακισμένων της SS "Frundsberg" από τον Φεβρουάριο του 1945 μέχρι τον Απρίλιο του ίδιου έτους, οπότε τραυματίστηκε, συνελήφθη από Αμερικανούς στρατιώτες και στάλθηκε σε στρατόπεδο αιχμαλώτων.

Η ζωή του

Μετά τον πόλεμο εργάστηκε για δύο χρόνια σε ορυχείο και έλαβε εκπαίδευση λιθοξόου. Αργότερα σπούδασε γλυπτική και γραφιστική, πρώτα στην Ακαδημία Τεχνών του Ντίσελντορφ (Künstakademie Düsseldorf) και έπειτα στο Βερολίνο. Από τα μέσα της δεκαετίας του '50 ξεκινά και το λογοτεχνικό του έργο, που θα τον κάνει παγκοσμίως γνωστό. Από το 1983 έως το 1986 διετέλεσε Πρόεδρος της Ακαδημίας Τεχνών του Βερολίνου.
Ο Γκύντερ Γκρας νυμφεύτηκε δύο φορές, το 1954 και το 1979.

Συγγραφικό έργο και πολιτική δράση του Γκρας 

Ο Γκύντερ Γκρας,για πάνω από μισό αιώνα αποτελεί ένα είδος <<ηθικής συνείδησης>> της Γερμανίας,καθώς με το σύνολο του λογοτεχνικού του έργου και τις δημόσιες παρεμβάσεις του προσπάθησε να εμποδίσει τον εφησυχασμό των συμπατριωτών του,που μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο,ήθελαν να κλείσουν τους λογαριασμούς τους με το παρελθόν,ξεχνώντας τα ναζιστικά εγκλήματα.

Έγινε ιδιαίτερα γνωστός με το μυθιστόρημα του Το τενεκεδένιο ταμπούρλο που εκδόθηκε το 1959 και έγινε ταινία είκοσι χρόνια αργότερα. Ακολούθησαν το 1961 το Γάτα και Ποντίκι και το 1963 το Σκυλίσια μέρα που μαζί με το Τενεκεδένιο ταμπούρλο αποτελούν την Τριλογία του Ντάντσιχ. Άλλα γνωστά του έργα ,που μεταφράστηκαν και στα ελληνικά,όπως και η Τριλογία του Ντάντσιχ,είναι: Η πρόβα της εξέγερσης των πληβείων (1966), Ο Μπουτ το ψάρι (1977), Δυσοίωνα κοάσματα (1992), Γράφοντας μετά το Άουσβιτς (1993), Ένα ευρύ πεδίο (1995), Ο αιώνας μου (1999) και Σαν τον κάβουρα (2002).
Αν και δεν έγινε μέλος του Σοσιαλοδημοκρατικού Κόμματος, ο Γκύντερ Γκρας τάχθηκε υπέρ της σοσιαλοδημοκρατίας, υποστηρίζοντας ότι μόνο με μεταρρυθμίσεις και όχι με επαναστατική ανατροπή είναι δυνατή η οικονομική και κοινωνική αλλαγή. Έτσι, υποστήριξε την κυβέρνηση του Βίλι Μπραντ, ασκώντας της, όμως, έντονη κριτική.
Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου ο Γκρας τάχθηκε ενάντια στην ένωση των δύο Γερμανιών και πρότεινε, για τουλάχιστον μια επταετία, μια Συνομοσπονδία των δύο Γερμανικών κρατών, η οποία μελλοντικά θα μπορούσε να αποκτήσει την μορφή μιας ένωσης Γερμανικών κρατών.
Υπερασπίστηκε τα δικαιώματα των τσιγγάνων, υποστηρίζοντας την ανάγκη χορήγησης σε αυτούς ευρωπαϊκού διαβατηρίου, που θα τους επιτρέπει τη διαμονή σε οποιοδήποτε ευρωπαϊκό κράτος. Δημιούργησε στην Ρουμανία ένα ίδρυμα για τους Ρομά, με την ονομασία "Εταιρία για τους απειλούμενους λαούς", το οποίο κάθε χρόνο βραβεύει όσους προσπαθούν να βελτιώσουν τη ζωή των τσιγγάνων. Για τον Γκύντερ Γκρας οι Τσιγγάνοι είναι αυτό που καμωνόμαστε ό,τι είμαστε εμείς: εκ γενετής γνήσιοι Ευρωπαίοι.

Αποκάλυψη της συμμετοχής του Γκύντερ Γκρας στα Waffen-SS και αντιδράσεις 

Στις 12 Αυγούστου του 2006, σε μια συνέντευξή του στην εφημερίδα Frankfurter Allgemeine Zeitung, που ήταν αφιερωμένη στο νέο και αυτοβιογραφικό του βιβλίο Ξεφλουδίζοντας το κρεμμύδι, ο Γκύντερ Γκρας αποκάλυψε ότι όταν ήταν δεκαεφτά χρονών, υπηρέτησε για διάστημα μικρότερο των δύο μηνών στα Waffen-SS. Μέχρι τότε ήταν γνωστό ότι στη διάρκεια του πολέμου είχε υπηρετήσει στην αντιαεροπορική άμυνα. Πάντως ο Γκρας διευκρίνισε ότι στο διάστημα αυτό δε συμμετείχε σε καμία εγκληματική δράση και δεν έριξε καμία σφαίρα.

Η αποκάλυψη αυτή για το παρελθόν του Γκρας προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις ορισμένων ιστορικών και δημοσιογράφων.

O Γιοακείμ Φεστ (Joachim Fest), συντηρητικός Γερμανός δημοσιογράφος, ιστορικός και βιογράφος του Χίτλερ, δήλωσε στην εφημερίδα Spiegel ότι αυτή η αποκάλυψη ήρθε πολύ αργά και αναρωτήθηκε πώς ένας άνθρωπος που για δεκαετίες αποτελούσε την ηθική συνείδηση της Γερμανίας μπόρεσε να κρύψει μια τέτοια πληροφορία. Ο Rolf Hochhuth, Γερμανός συγγραφέας, ιδιαίτερα αμφιλεγόμενος καθώς υπερασπίστηκε τον αρνητή του Ολοκαυτώματος David Irving, δήλωσε ότι είναι αηδιαστικό το γεγονός ότι ο Γκύντερ Γκρας, ενώ υπήρξε μέλος των Waffen-SS, είχε επικρίνει τον Χέλμουτ Κολ και τον Ρόναλντ Ρίγκαν, για την επίσκεψή τους το 1985 στο στρατιωτικό νεκροταφείο στοΜπίντμπουργκ, καθώς εκεί είναι θαμμένα πολλά μέλη των SS. Για υποκρισία έκανε λόγο ο Γερμανός ιστορικός Michael Wolffsohn ενώ ο Λεχ Βαλέσα αρχικά επέκρινε τον Γκύντερ Γκρας, αργότερα όμως άλλαξε θέση.

Υπήρξαν όμως και πολλοί συγγραφείς και διανοούμενοι που στήριξαν τον Γκρας καθώς η συμμετοχή του στα SS έγινε σε πολύ νεαρή ηλικία και για μικρό χρονικό διάστημα και ο Γκρας για δεκαετίες άσκησε έντονη κριτική στο ναζιστικό παρελθόν της Γερμανίας. Μεταξύ αυτών που τον υπερασπίστηκαν ήταν ο Τζαν Ενρίκο Ρουσκόνι, καθηγητής πολιτικής επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Τορίνο και οι συγγραφείς Μάριο Βάργκας Λιόσα, Κλαούντιο Μαγκρίς και Τζον Ίρβινγκ.

Πηγή: Βικιπαίδεια

Πειράματα με βιβλία

Η Ναταλί Γιαξή ξήλωσε πρόσφατα τη «χειροποίητη βιβλιοθήκη» της και τη μετέφερε σε έναν από τoυς μαγικότερους πολιτιστικούς χώρους που διαθέτει η Λευκωσία, το βιβλιοπωλείο Moufflon. Όποιος τυχερός έχει επισκεφθεί το βιβλιοπωλείο θα έχει διαπιστώσει πως όσο γοητευτικά είναι τα βιβλία που διαθέτει προς πώληση και προς θέαση, άλλο τόσο σαγηνευτική είναι η ατμόσφαιρα που περιβάλλει τονεπισκέπτη. Ο θεατής χαζεύει τα κατάμεστα ράφια, εξερευνά τα «μυστικά περάσματα» που τον οδηγούν σε απόκρυφες μικρές βιβλιοθήκες και προσπαθεί να μαντέψει την ιστορία του κάθε βιβλίου.

Εδώ, το βιβλίο δεν έχει σημασία μόνο για το περιεχόμενο και την ουσία του, αλλά εκτιμάται εξίσου για την υλική του υπόσταση, θαυμάζεται, δηλαδή, ως αντικείμενο.Έτσι, η εγκατάσταση βιβλίων της Γιαξή, έχοντας οικειοποιηθεί ένα τμήμα του βιβλιοπωλείου, δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερο χώρο να φιλοξενηθεί.Τα βιβλία της καλλιτέχνιδος έχουν αφομοιωθεί με το περιβάλλον. Ο επισκέπτης αναπόφευκτα γνωρίζει τη δουλειά της έχοντας εκατοντάδες άλλα ερεθίσματα να τον κατακλύζουν.

Πειράματα με βιβλία, ήχο, βίντεο και φόρμες βιβλίων βάζουν τον θεατή σε θέση επιστήμονα που αποπειράται να προβεί, και εκείνος με τη σειρά του όπως και η καλλιτέχνις, σε συμπεράσματα για τα σύγχρονα βιβλία καλλιτεχνών και τις μορφές που μπορούν να πάρουν στην εποχή μας.Tα ευφάνταστα μικροσκοπικά βιβλία της Γιαξή περιλαμβάνουν εμπνευσμένες ιστοριούλες που συναγωνίζονται σε φαντασία και ευφυῒα τα παγκοσμίως διάσημα παραμύθια του Ευγένιου Τριβιζά. Με τίτλους όπως «Σιβύλλα Σελασιέ» και «Η Κερκίδα η Ωλένη και ο Φρανκ»,εικονογραφημένα με χιουμοριστικά μακάβρια σκίτσα προκαλούν το γέλιο και την απορία του αναγνώστη. Άλλα, πιο αφαιρετικά στο νόημα αλλά και στην παρουσίαση, δίνουν πλαίσιο στην αφηρημένη γραφή (doodling) της Γιαξή, η οποία κάποιες φορές εκφράζεται μέσα από αρχιτεκτονικές γραμμές που συνοδεύουν τα γραφόμενά της. Μια ηχητική εγκατάσταση, που φτάνει στα αφτιά του επισκέπτη χρησιμοποιώντας τα ακουστικά ένος i-pod περιέχει, όπως ένα CD, κομμάτια που ερμηνεύονται από την καλλιτέχνιδα, χωρίς τη συνοδεία μουσικής. Παιχνιδιάρικα στο περιεχόμενο και με εύκολη μελωδία λειτουργούν ως μια ανάλογη προφορική εκδοχή της αφηρημένης γραφής. Το βίντεο που προβάλλεται σε γρήγορη κίνηση με πρωταγωνίστρια την ίδια την καλλιτέχνιδα παρουσιάζει τη διαδικασία της δημιουργίας αλλά και της αποδόμησης ενός βιβλίου.Το γράψιμο ενός βιβλίου είναι τέχνη, το ίδιο όμως είναι και το φτιάξιμό του. Γι' αυτό λοιπόν, υιοθετώντας διαφορετικούς ρόλους ταυτόχρονα, αυτούς της

συγγραφέως - της εικονογράφου - της βιβλιοδέτη, η Ναταλί Γιαξή πειραματίζεται και χαρίζει στον ενδιαφερόμενο μια πολύπλευρη εμπειρία.

Περισσότερες πληροφορίες για τα έργα και την καλλιτέχνιδα μπορεί κάποιος να βρει στην προσωπική της ιστοσελίδα:

http://www.natalieyiaxi.com

& http://www.sabigotho.com

Σταύρου Ζένιου "Ο Πλούτος της Παγκόσμιας Λογοτεχνίας"

Αγαπητές φίλες και φίλοι, φοιτήτριες και φοιτητές,
Τώρα που έχει χειμωνιάσει και κλεινόμαστε σπίτι μας πιο
νωρίς, πρόσεξα ότι ξοδεύω πολύ χρόνο άσκοπα στη βιβλιο-
θήκη του σπιτιού χωρίς να ψάχνω κάτι συγκεκριμένο. Έτσι
συνειδητοποίησα ότι τα τελευταία χρόνια αγοράζω πιο πολλά
βιβλία από όσα έχω χρόνο να διαβάσω. Γιατί; Διότι κάποια
στιγμή διαπιστώνουμε ότι όσα δεν ξέρουμε είναι όχι μόνο
περισσότερα, αλλά πιθανώς και πολύ πιο χρήσιμα από όλα
όσα ξέρουμε. Έτσι, μία βιβλιοθήκη που περιέχει πολλά από
αυτά που δεν ξέρουμε, μας δίνει την ευκαιρία να εμπλουτί-
ζουμε συνεχώς τις γνώσεις μας και να διευρύνουμε τους ορί-
ζοντές μας μόλις μας δοθεί ένα ερέθισμα.
Σε μία σειρά από ράφια είναι τα επιστημονικά βιβλία στα
ερευνητικά μου ενδιαφέροντα –επιστήμη της διοίκησης και
θέματα ηγεσίας, χρηματοοικονομική, τραπεζικά. Σε μία άλλη
σειρά είναι τα απομνημονεύματα ή οι ιστορίες μεγάλων προ-
σωπικοτήτων– Μαντέλα, Γκάντι, Τζον και Ρόμπερτ Κένεντι,
Αντενάουερ, Τέντι Ρούσβελτ, Ομπάμα. Το μεγαλύτερο πλού-
το όμως, και τις πιο μεγάλες εκπλήξεις κρύβουν τα ράφια με
την παγκόσμια κλασική λογοτεχνία. Δεν υπάρχει βιβλίο που
να μην σου μάθει κάτι καινούργιο και με βάθος σκέψης για
οποιοδήποτε πρόβλημα –επαγγελματικό ή προσωπικό– αντι-
μετωπίζεις, φτάνει να έχεις τα αισθητήριά σου ανοικτά στα
μηνύματα του συγγραφέα.


Δυσκολίες με τους εφήβους και τις αλλαγές των γενεών:
Fathers and Sons του Ιβάν Τουργκένιεφ.
Για τις σχέσεις των φύλων: όποιο βιβλίο του D.H.
Lawrence ανοίξεις.
Η πρόκληση του να είσαι άντρας: Joseph Conrad και
Ernest Hemingway.
Ο παραλογισμός του Σοβιετικού ανθρώπου: Heart of Dog
του Μπουλγκάκοφ.
Μαθήματα ηγεσίας και αγάπης: Πόλεμος και ειρήνη του
Tολστόι.
Αλλά, πολύ πέραν των διδαγμάτων που προσφέρει, η
λογοτεχνία μας ανοίγει ένα παράθυρο σε άλλες κοινωνίες,
άλλους πολιτισμούς, άλλες εποχές. Αν νομίζετε ότι η επαφή
με τους καθηγητές στο Πανεπιστήμιο σας διευρύνει τους ορί-
ζοντες, φανταστείτε πόσα περισσότερα μπορείτε να κερδίσε-
τε διαλεγόμενοι με τα μεγάλα πνεύματα της εποχής.
Γιατί τα λέω αυτά στη στήλη προς τους φοιτητές και τις
φοιτήτριες;
Πρώτον, για να σας βοηθήσω να μάθετε στα είκοσί σας
κάτι που εγώ ανακάλυψα γύρω στα σαράντα: Όποιον κλάδο
σπουδών και να ακολουθείτε, επενδύστε χρόνο στη μελέτη
της κλασικής λογοτεχνίας. Πέραν από τις επιστημονικές σας
δεξιότητες διευρύνετε συνεχώς τους ορίζοντές σας, διαβάστε
το Πόλεμος και Ειρήνη πριν φτάσετε τα τριάντα σας. Θα απο-
κτήσετε μεγάλο πλούτο, και όσο πιο νωρίς αρχίσετε τόσο το
καλύτερο.
Δεύτερον, για να μοιραστώ με τους φοιτητές ένα προσω-
πικό παράπονο: Γιατί ακόμη δεν έχουμε στο Πανεπιστήμιο
μία μεγάλη και σύγχρονη βιβλιοθήκη. Αλλά, και για να απο-
λογηθώ: «Παιδιά, ζητώ συγγνώμη που μετά από 7 χρόνια στην
Πρυτανεία δεν έχουμε πείσει ακόμη την πολιτεία να χτίσει τη
σύγχρονη βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου. Επίσης,
ζητώ συγγνώμη που εμείς οι σημερινοί φορολογούμενοι ξοδεύουμε τα χρήματά μας χτίζοντας δρόμους για τα αυτοκί-
νητά μας και όχι βιβλιοθήκες για το πνεύμα μας».
Όπως το έθεσε και ο Κικέρων, «η βιβλιοθήκη σε ένα σπί-
τι, δίνει στο σπίτι ψυχή». Γι΄ αυτό μην το βάλετε κάτω. Η
Βιβλιοθήκη του Πανεπιστημίου Κύπρου θα χτιστεί μια μέρα!
Έστω και αν δεν θα είστε εσείς τότε φοιτητές. Όπως ακριβώς
χτίστηκε και το Πανεπιστήμιο της Κύπρου, έστω και αν ο
δικός μου πατέρας το είδε να κτίζεται για τα εγγόνια του και
όχι για τα παιδιά του.
Υ.Γ. Λίγο μετά τη δημοσίευση του άρθρου, το Υπουργικό
Συμβούλιο εγκρίνει την ανέγερση της Βιβλιοθήκης με ημερο-
μηνία έναρξης του έργου το 2011. Παρά τις σημαντικές καθυ-
στερήσεις το όραμα αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα,
λίγους μόνο μήνες αφού γράφτηκε αυτό το άρθρο ενθαρρύ-
νοντας τους φοιτητές να μην τα παρατήσουν, επιβεβαιώνο-
ντας έτσι την εύστοχη παρατήρηση του Τόμας Έντισον ότι «οι
μεγάλες αποτυχίες οφείλονται σε αυτούς που δεν αντιλήφθη-
καν πόσο είχαν πλησιάσει στην επιτυχία όταν τα παράτησαν».
Βλέπε την ομιλία προς τους τελειόφοιτους Η νεράιδα, το γα"-
δούρι, και ο Οδυσσέας στην σελ. 496.


Πηγή: Το άρθρο είναι παρμένο από το βιβλίο του πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Κύπρου καθηγητή Σταύρου Ζένου με τίτλο "Η Αλογόμυγα" (Αθήνα: Παπαζήσης, 2011) και δημοσιεύεται με την άδεια του συγγραφέα τον οποίο και ευχαριστούμε.

Πάμε όπου μας πάει το βιβλίο...

Οι Λέσχες Ανάγνωσης "Πυρείον", "Βιβλιοτρόπιο" και "Διά-Λογος" που αποτελούν το Δίκτυο "Ανάγνωσις" και δραστηριοποιούνται στη Λεμεσό διοργανώνουν λογοτεχνική εκδρομή στη Θεσσαλονίκη με την ευκαιρία της διοργάνωσης της 9ης Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου απο τις 25-27 Μαίου 2012. Πάμε όπου μας πάει το βιβλίο... Όσοι βιβλιόφιλοι προσέλθετε. 


Για περισσότερες  πληροφορίες 


Κατερίνα Βοσκαρίδου 9τηλ 99526772)


Παντελής Μάκη (99 667599)