Χρόνια τώρα ακούμε ότι το μέλλον του βιβλίου είναι ψηφιακό. Τίποτε δεν αποκλείεται όσο εξελίσσεται η τεχνολογία, αλλά όσοι βιάστηκαν να προφητεύσουν την οριστική εξαφάνιση των τυπωμένων σελίδων κάνουν ακόμα... υπομονή.
Προς το παρόν οι ηλεκτρονικές εκδόσεις εξακολουθούν ν' αντιπροσωπεύουν ένα πολύ μικρό ποσοστό των παραδοσιακών. Ακόμα και στις ΗΠΑ, που σέρνουν τον χορό παγκοσμίως, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Ενωση Αμερικανών Εκδοτών, ο τζίρος από τη ζήτηση των e-books κατά το πρώτο οχτάμηνο του 2010 μόλις και ξεπέρασε το 9% των συνολικών πωλήσεων. Συγκρίνοντας, βέβαια, αυτό το ποσοστό με το 0,05% του 2002 ή με το 3,3% του 2009, αντιλαμβάνεται κανείς ότι οι επαγγελματίες του χώρου έχουν κάθε λόγο να πανηγυρίζουν. Οντως πρόκειται για ένα σημαντικό ρεκόρ, που μεταφράζεται σε 263 εκατ. δολάρια, και το οποίο αντανακλά αποκλειστικά την πραγματικότητα του εμπορίου. Με άλλα λόγια, δεν περιλαμβάνει τις ηλεκτρονικές αυτοεκδόσεις που όλο και συχνότερα διοχετεύονται στο Διαδίκτυο ούτε και τα δωρεάν e-books που προσφέρονται σαν «κράχτες» από ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία όπως το Amazon.
Στην Ευρώπη, πάντως, το αντίστοιχο ποσοστό πωλήσεων κινείται ακόμη γύρω στη μονάδα. Οπως άλλωστε έδειξε πρόσφατη δημοσκόπηση του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου της Γαλλίας, το 50% των ερωτηθέντων δεν έχει ιδέα περί ηλεκτρονικού βιβλίου και μόνο το 5% έχει δοκιμάσει την εμπειρία της ανάγνωσης από ηλεκτρονική μηχανή (e-reader). Οσο για την Ελλάδα, η ζήτηση των e-books είναι σχεδόν μηδενική. «Είμαστε πολύ πίσω», παραδέχεται ο Θανάσης Ψυχογιός, επικεφαλής του ομώνυμου οίκου: «Οι μηχανές ανάγνωσης δεν είναι ιδιαίτερα διαδεδομένες, και σοβαρός κατάλογος ελληνικών ψηφιοποιημένων τίτλων δεν έχει ακόμα δημιουργηθεί. Σκεφτείτε ότι εμείς ούτε εκατό e-books δεν καταφέραμε να πουλήσουμε μέσα στη χρονιά...».
«Περιμένουμε λεφτά»
Σύμφωνα με τη Μάγγη Μίνογλου των εκδόσεων «Κριτική», «οι έλληνες εκδότες ενδιαφέρονται να μπούν στην ψηφιακή εποχή όσο το δυνατόν συντομότερα. Ειδικά οίκοι όπως εμείς, που δραστηριοποιούμαστε στο επιστημονικό βιβλίο, δεν έχουμε περιθώριο να το αποφύγουμε. Τι περιμένουμε; Λεφτά από τις τράπεζες περιμένουμε! Το κοινοτικό πρόγραμμα ΕΣΠΑ προσφέρει μια προοπτική, αλλά στην πράξη θα επωμισθούμε όλα τα έξοδα της επένδυσης μόνοι μας και κάποια στιγμή θα εισπράξουμε ό,τι μας αναλογεί. Το θέμα είναι να υπάρξει συνεννόηση ανάμεσα στους συναδέλφους που μιλούν την ίδια γλώσσα, ώστε ν' αναπτύξουμε πρώτα απ' όλα την απαιτούμενη υποδομή για την ψηφιοποίηση των καταλόγων μας. Και το αμέσως επόμενο βήμα, είναι η δημιουργία μιας ψηφιακής πλατφόρμας με όλους τους διαθέσιμους τίτλους που θα μπορεί να "κατεβάζει" κανείς στις διάφορες μηχανές ανάγνωσης ή στον υπολογιστή του».
Πέρα από το οικονομικό, υπάρχουν κι άλλα αγκάθια στην όλη διαδικασία, με κυρίαρχα το φόβο της πειρατείας και τα πνευματικά δικαιώματα των δημιουργών. «Αρκετοί συγγραφείς», συνεχίζει η Μ. Μίνογλου, «θεωρώντας ότι οι εκδότες θα κερδίσουν πολύ από το ψηφιακό βιβλίο, διεκδικούν υψηλά ποσοστά επί της λιανικής τιμής. Πράγματι, όταν ρολάρει το σύστημα το κόστος παραγωγής θα είναι μειωμένο, αλλά έχουμε δρόμο μπροστά μας μέχρι να συμβεί αυτό. Πώς θα καβαλήσουμε το νέο κύμα, εν μέσω οικονομικής κρίσης; Προσωπικά, εναποθέτω τις ελπίδες μου στη νέα γενιά των εκδοτών. Αυτοί θα φέρουν την αλλαγή».
Δεν είναι τυχαίο ότι τόσο ο Ψυχογιός όσο και ο Καστανιώτης έχουν αναθέσει στα παιδιά τους το ψηφιακό μέλλον των επιχειρήσεών τους. Αυτή την εποχή ο Χάρης Ψυχογιός συνεχίζει τον εμπλουτισμό του ψηφιακού καταλόγου με το βλέμμα στραμμένο στους έλληνες αναγνώστες που ζουν στο εξωτερικό, ενώ ο Αργύρης Καστανιώτης εργάζεται για την ανάπτυξη ειδικού προγράμματος λογισμικού που θα επιτρέπει τη διακίνηση των e-books του οίκου μέσω των σάιτ οργανωμένων βιβλιοπωλείων.
Ομολογημένη φιλοδοξία του τελευταίου είναι η ταυτόχρονη κυκλοφορία των νέων εκδόσεων και σε έντυπη και σε ηλεκτρονική μορφή. Μέχρι να γίνει εφικτό κάτι τέτοιο, επίσης θα πάρει καιρό. Μέσα στον Νοέμβριο, όμως, δύο φετινές εκδόσεις με δημοφιλείς υπογραφές, το «Ενα πεινασμένο στόμα» της Λένας Διβάνη και το «Οδυσσέας και Μπλουζ» της Ευγενίας Φακίνου θα διατίθενται και σε e-book έναντι 9,90 ευρώ (τιμή στην οποία συμπεριλαμβάνεται και το 23% του ΦΠΑ, σε αντίθεση με το 5,5% που ισχύει για τα τυπωμένα).
Το ίδιο ακριβώς θα συμβεί και με το καινούριο μυθιστόρημα της Αμάντας Μιχαλοπούλου «Πώς να κρυφτείς;», όπου διοχετεύεται εντέχνως η εμπειρία της επτάχρονης παραμονής της στο Βερολίνο, και το οποίο αναμένεται στο τέλος του μήνα. Η ίδια δηλώνει «παλιομοδίτισσα», καθώς ούτε μηχανή ανάγνωσης χρησιμοποιεί ούτε αντέχει πολύ ώρα μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή της. «Κατεβάζω κι εγώ δωρεάν σελίδες από το Amazon», λέει, «αλλά τα μάτια μου κουράζονται γρήγορα. Καλώς όμως γίνεται το άνοιγμα. Τα νέα παιδιά είναι πολύ περισσότερο εξοικειωμένα με την ψηφιακή τεχνολογία. Ας διαβάζει κανείς μ' όποιον τρόπο θέλει».
Οσο ο «Καστανιώτης» ετοιμάζει τη δική του ψηφιακή πλατφόρμα, μια σειρά άλλων οίκων -από τον «Ψυχογιό» και τον «Πατάκη» ώς τον «Μίνωα», τον «Περίπλου», την «Εμπειρία Εκδοτική», τα «Bell» ή το «Οξύ»- συνεργάζονται με το ψηφιακό βιβλιοπωλείο myebooks.gr που λειτουργεί από τα τέλη Μαρτίου. Σύμφωνα με τον Νίκο Πασχαλάκη, ιδρυτή του παραπάνω ιστότοπου, «αν σήμερα διαθέτουμε γύρω στους πεντακόσιους ελληνικούς τίτλους, παλιότερης παραγωγής κατά κανόνα, σε μερικές εβδομάδες θα έχουμε τους διπλάσιους. Ολο και περισσότεροι εκδότες ξεπερνούν τις ανασφάλειές τους για την πειρατεία, δεδομένου ότι είναι ευκολότερο να σκανάρεις ένα τυπωμένο βιβλίο και το ανεβάσεις στο Ιντερνετ, παρά να ξεκλειδώσεις το αρχείο ενός e-book. Γιά να δημιουργηθεί όμως μιά αγορά ψηφιακών εκδόσεων πρέπει προηγουμένως να αναπτυχθεί εκείνη των e-readers. Τον τελευταίο χρόνο ήρθαν και στην Ελλάδα πολλά μοντέλα, αλλά απ' όσο ξέρω ούτε 3.000 κομμάτια δεν πουλήθηκαν συνολικά...». *
Ελευθεροτυπία 7/11/2010
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου